harikdangol

न्ह्याब्लें खनाच्वनाम्ह मनू मखन कि छुँ मगाः मचाः थें जुइगु स्वाभाविक खः । म्हिगः जित अथे हे जूल । भाइदाई म्हिग नाप मला । पासापिंके न्यनाः – ‘भाइदाई थौं मझाः ला ?’ पासापिसं छप्वाः म्हुतु थें धाल – “अं थौं जिं नं मखं । अं जि नं नाप मला । ग्वः च्वये नं मखं, क्वय् नं नाप मला । सायद मझाः जुइ ।” भाइदाई न्ह्याब्लें खनाच्वनाम्ह । वंगु न्यादँनिसें जिं वयात स्वयम्भूइ नापलाच्वनागु दु । वंगु न्यादँ, खुदँनिसें जि नं स्वयम्भू वयाच्वनागु दु । भाइदाई स्वयम्भू निरन्तर वयाच्वंगु झिंखुृदँ मयाये धुंकल । अत्यावश्यक ज्या जुसाःबाहेक भाइदाई स्वयम्भू न्ह्याब्लें थ्यनाच्वंगु दु । वाः, फय् छुं धाइ मखु, व वयातुंच्वंगु दु । भाइदाई नं धाइगु – “भाई,  थन छधू मथ्यंतले मन च्वनीमखु । सुथय् छधू थन वयेखन कि म्ह, नुगः नितां चकं ।” जिं नं महसूस यानागु खः सुथय् छधू स्वयम्भू चाहिले खन कि म्ह हे याउँसे च्वनीगुु । मन चकनीगु । पासापिनि नाप छझाः गफगिफ यानाः लिहां वयेबलय् मन हे लय्ताइगु । उकिं जि नं वयाच्वना । भाइदाई नं वयाच्वन । मेपिं पासापिं नं वयाच्वंगु दु । न्हिन्हि वये वने यायेगु जूगुलिं सकस्यां सकसितं म्हस्यू । ‘भगवान’

– ‘श्रीकृष्ण मन्त । वयागु अन्तिम संस्कार पशुपतिइ न्हिनसिया २ बजे ति जुइ ।’ थुलि धयाः वं फोन तयाबिल । हानं डायरीइ वं मेगु फोन नम्बर स्वयाः मेम्हेसित फोन यात । वयात नं थुलि हे जक धयाः फोन दिका बील । थथे वं डायरी च्वयातःगु नम्बर स्वस्वं थीथी मनूतय्त फोन यानावं च्वन । डायरी च्वयातःगु अप्वःसित वं म्हमस्यू । अथेखःसां वं फोन यानावं च्वन । श्रीकृष्ण वयात धाःगु खः – ‘जि छुं गथेजुया मन्त धाःसा थ्व डायरीइ च्वयातयागु नम्बरय् फोन याः । इमित जि मदुगु खबर ब्यू ।’ श्रीकृष्ण वया भात । वया जहान । वया मिजं । तर श्रीकृष्ण वया भात, जहान व मिजं सिबें नं वया नितिं भाषा ख्यलय् समर्पित छम्ह योद्धा जक जूयाबिल । भात कम च्वमि अप्वः । थ्व खँ वं जक स्यू । छगूकथं धायेगु खःसा श्रीकृष्णया च्वज्याः वया लिथु । वं गुबलें गुबलें थः मिजंयात नुगः मछिंका धाइगु नं खः – लिथु हल कि न्ह्यथुम्हेस्यां दुःख सी धाइ । जिगु लागि छंगु थ्व च्वज्या लिथु हे जुया बिल । खय्त नं वया मिजं छम्ह च्वमि जक । वया मिजंनं सलंसः बाखं, च्वखं, चिनाखं च्वयाः थःगु भाषा, साहित्यप्रति थःगु असीम मतिना क्यंगु दु । थःगु मांभाय् थकायेत ज्यान, प्राण पाःगु

उदय ! अर्थात व जिमि किजा खः । जिमि उदय् लुखाखरुइ दनाच्वंगु खनाः जि छक अजु चायाः । तदँ न्ह्यनिसें तनाः च्वँम्ह किजा आकाझाकां थःगु छेँया लुखाखरुइ खनाः अजु मचाइम्ह सु हे तता दइ ? जि नं अजु चायाः । अजु चाचां जिं थः किजायात पालिनिसें ख्वालय् तक क्वथिक स्वयाः । वयागु तुती स्थिर मजू । वयागु म्हय् गुँ, मधेश, जंगल व सलसं मनूतय्गु हिचःतिया गन्ध दु । वयागु ख्वालय् ताहाकःगु यात्राया त्यानुगु भाव जक मखु वयागु ख्वालय् पाचो गगं चौताराय् थ्यंगुया सन्तुष्टिया भाव न दु । अले वयागु ख्वालय् मत्यवं खनेदुगु अतिशय गम्भिरता नं दु । किजाया ख्वालय् तब्यागु गम्भिरता जक मखु मिखाय् नं समुद्र जिं खनाः । अले किजाया गम्भिर समुद्रय् छक जिं थःत क्वःब्वानाः स्वयेगु कुतः यानाः । उदय ! जिमी किजा ! जिं म्हस्यू कथं जिमि किजा छम्ह विद्रोही स्वभावया ल्याय्म्ह खः । यथास्थिति नाप वइ सम्झौता याये मयः । उकिं व यथास्थितिया विरोधी न खः । अले वं थः मां बौया तप्यंगु जीवन शैलीयात यःगु दृष्टि न मस्वः । वं जित वरोवर धाइगु – तिमिला ! मनूया जीवन गुबलें नं स्थिर जुइमखु । अले सदां स्थिर नक्सां न्ह्याकाच्वनिगु खसाः मनूतय्सं गुबल

न्ह्यःखँ भाषाया दृष्टिं नेपालभाषा यक्वः पुलां । लिखित रुपय् नेपालभाषाया इतिहास नं च्यासः, गुसः दँ पुलां खनेदु । नेपालभाषाया प्राचीन वाङमयया रुपय् कयातःगु चिकित्सा सम्बन्धी सफू ‘हरमेखला’ (ने.सं.४९४) यात जक कायेगु खःसां नेपालभाषाया इतिहास च्यासः दँ पुलां । अथे हे नेपालभाषाया साहित्यिक इतिहास नं थ्यंमथ्यं न्यासः दँ पुलां । छाय्धाःसा “नेपालभाषाया न्हापांगु साहित्यिक ग्रन्थ भागवत् पुराण (ने.सं. ६२५ रा.अ.) दकलय् न्हापांगु नेपालभाषाया बाखं सफू जूवःगु दु । ... भागवत् पुराण सफू संस्कृतया नेपालभाषां अनुवाद मखुसें मुक्कं नेपालभाषां स्वतन्त्र रुपं च्वयातःगु गद्य कृति खः ।” ( तुलाधर २०५७ ः ३८) ।    यद्यपि विश्वया पत्रकारिताया इतिहास स्वयेबले नेपालभाषाया पत्रकारिताया इतिहास धाःसा उलि ताहाकः मजू । मल्लकालय् सार्वजनिक च्यूताःया सूचं सिजःपौलय् च्वयाः फल्चा, सतलय् तायेगु चलन दुगु खः । ल्हातिं च्वयाः सार्वजनिक सूचं बिइकथंया थ्व स्वरुपयात नेपालभाषा पत्रकारिताया प्राचीन स्वरुप कथं कायेफू । अथेखःसां आमसञ्जारया थीथी माध्यमत पत्र–पत्रिका, रेडियो, एफ.एम., टि.भि, अनलाईनय् ज्याः याइपिन्त पत्रकार, पत्रकारं याइग